Voeding en drinken;
De meningen over eten lopen altijd erg uit een. Vandaar dat ik nu ook duidelijk aangeef wat MIJN mening is en hoe IK hier mijn konijnen voer. Konijnen in de natuur eten gras, takken, kruiden en onkruiden. Geen brokken… Ik voer daarom het liefste zoveel mogelijk natuurlijk… En hoe doe ik dat en wat zijn ze hier gewend?! Dat ga ik je nu uitleggen..
Konijnen zijn herbivoren, ofwel ‘folivoren’ (bladeters) en wilde konijnen voeden zich voornamelijk met grassen en wilde kruiden, takken, bladeren, wortels en zaden. Tamme konijnen bezitten nog steeds hetzelfde spijsverteringsstelsel als het wilde konijn en ook hun gebitsmechanisme is nagenoeg onveranderd. Dit betekent dat het tamme konijn hetzelfde dieet ‘nodig’ heeft om het lichaam in gezonde staat te houden. Het probleem is echter dat het wilde konijn vrije toegang heeft tot allerlei soorten kruiden en grassen en deze geheel zelf kan selecteren. Het tamme konijnen woont in gevangenschap en heeft deze vrije toegang niet. Desondanks kunnen we wel een breed assortiment aanbieden en er zo voor zorgen dat het tamme konijn als nog in staat wordt gesteld tot zelfselectie, al dan niet in een wat meer ‘beperkte’ mate.
Laat ik voorop zetten dat ook ik ergens begonnen ben. En dat was ook gewoon bij brokjes en hooi. Overstappen als je ergens niet bekend mee bent is ook best eng en veel werk. En bovendien zijn er honderden konijnen oud geworden op alleen brokjes en hooi met een gedroogd kontje brood toch?? En de dierenarts(die vaak geen opleiding heeft voor konijnen) adviseert toch ook 80% hooi en goede brok, belangrijk voor het slijten van de tanden…..
Maar naarmate ik langer konijnen houd, leer je er meer over en ga je zelf ook wel dingen zien. Ook dingen waar ik dan toch niet meer zo achter sta.. Want inderdaad, die brokjes zijn geproduceerd voor het gemak van de mens… Voor mij dus… Niet voor het gemak van het konijn.. Het droogvoer komt oorspronkelijk uit de vleesindustrie en is ooit ontwikkeld om vleeskonijnen zo snel en zo goedkoop mogelijk het ideale slachtgewicht te laten bereiken. Kortom: letterlijk om ze zo snel mogelijk vet te mesten. Vandaar dat dit droogvoer alleen is onderzocht op eventuele negatieve effecten die op korte termijn op (kunnen) treden.
Gebitsproblemen: Het gebit van het konijn groeit constant door, het is daarom van belang dat er een goede balans is tussen groei en slijtage, maar ook nog de juiste vorm van slijtage. Deze juiste slijtage vindt plaats wanneer zacht, bladachtig plantenmateriaal ‘versneden’ wordt door middel van horizontale kauwbewegingen, waardoor de tanden langs elkaar schuren en de kiezen over elkaar heen. Op het moment dat een konijn een brokje of pellet wil gaan eten, moet het eerst een verticale kauwbeweging maken om het te pletten/kraken. Door de verticale kauwbeweging komt er een enorme druk te staan op de kiezen en met name op de kieswortels. Het kaakbot is relatief zacht, waardoor kiezen flexibel in het kaakbot zit. Wanneer er te veel druk ontstaat op de kiezen – zoals dus het geval is bij het kraken van standaard droogvoer – worden in feite de kiezen steeds verder het kaakbot ingeduwd. Het gevolg is dat de kieswortels beschadigt raken en gaan irriteren, wat uiteindelijk kan leiden tot ontstekingen en abcessen. Na het kraken, vallen brokjes/pellets door het contact met het speeksel al snel uit elkaar, waardoor ze al veel sneller in de maag belanden dan b.v. grassen en hooi. Dit kan ook voor problemen zorgen, omdat de groei van het konijnengebit immers juist afgesteld is op veel en lang kauwen. Zo verstoren brokjes e.d. dus tevens de balans tussen groei en slijtage, met alle mogelijke gevolgen van dien.
Gevolgen op het urinewegstelsel: Konijnen hebben een speciaal calciummetabolisme. Zo nemen ze alle calcium op wat via voeding binnenkomt. Normaal gesproken eten konijnen een vochtrijk dieet, waardoor calcium gemakkelijk via de blaas wordt uitgespoeld. Planten bestaan voor ongeveer 80% uit vocht terwijl droogvoer maar uit 10% vocht bestaat. Hierdoor komt er onvoldoende vocht binnen om overtollig calcium uit te laten spoelen en is er een verhoogd risico op het ontwikkelen van blaasgruis en -stenen.
Gevolgen op de darmen: De spijsvertering van konijnen is vooral gespecialiseerd in het verteren van zacht plantmateriaal. Ze hebben een relatief grote blinde darm en deze speelt dan ook een zeer belangrijke rol in de spijsvertering. De blinde darm maakt het mogelijk om voedingsstoffen uit celwanden te halen, waardoor konijnen veel beter in staat zijn dan veel andere dieren om vrijwel alle voedingsstoffen uit planten te halen. De juiste verhouding aan voedingsstoffen is van levensbelang, anders tast dit de darmflora aan in de blinde darm. Droogvoer bestaat overwegend uit ingrediënten die niet thuis horen in de blinde darm. Hierdoor raakt de gehele darmflora in de blinde darm verstoord, waardoor allerlei problemen ontstaan zoals gasvorming, verstopping, diarree, plakpoep, ontstekingen, enzovoorts.
Gevolgen op het natuurlijk gedrag: Er wordt vaak gekozen voor een ‘alles-in-één’ droogvoer (dus enkel brokjes, pellets of biks) om selectief eten te voorkomen. Bij gemengd voer, met ook natuurlijke ingrediënten zoals vlokken en zaden, bestaat natuurlijk de kans dat een konijn enkel ‘de lekkere delen’ eruit snoept en de rest laat liggen, waardoor er dan op den duur tekorten kunnen ontstaan doordat de variatie in gemengd voer maar zeer beperkt is. Het wegnemen van selecteren van voedsel sluit echter niet aan op het natuurlijk gedrag van konijnen. In het wild spenderen ze veel tijd aan foerageren (dus aan het zoeken naar voedsel). Dit is belangrijk, want nieuw voedsel helpt het reeds in de spijsvertering aanwezige voedsel verder te duwen. Door het foerageren, nemen konijnen regelmatig kleine hoeveelheden voedsel op, waardoor de spijsvertering op gang wordt gehouden. Ook is foerageren één van de belangrijkste, natuurlijke tijdsbesteding voor konijnen. Valt dit weg, kunnen ze gefrustreerd raken en zich gaan vervelen.
Lang heb ik daarom gezocht naar een goede verhouding voor mijn konijnen. Want alle konijnen hier volledig op gras/groen is ook echt niet te doen. Je moet namelijk grofweg 450-500gr gras/blad/vers voer per 2 kilo konijn. Of eigenlijk zonder leidraad, het is genoeg als er over is als je weer voert.. In mijn geval is dat niet te doen met zoveel konijnen. Dan zit ik volledig op meer dan 22 kilo vers voedsel per dag haha!
Vandaar dat ik er naast mijn 180m2 moestuin die ik speciaal voor de konijnen heb aangelegd, mijn ingezaaide kruidengras met extra onkruiden en al het groen wat ik al geef toch de keuze heb gemaakt om er een kwalitatief goede brok met hoog vezelgehalte en weinig suikers erbij te blijven geven. Afgelopen 26 jaar hebben diverse merken de revue gepasseerd. Goedkopere huismerken, simpele Muesli’s, dure Sience Selective van de dierenarts en ga zo maar door.
Nu had ik zelf al weer zo’n 2 jaar Metazoa Fitright Konijn en dat beviel me enorm. Echter zijn er laatst nieuwe analyses naar boven gekomen waardoor ik erachter ben dat er materialen in zitten die ik zelf niet zo 1,2,3 in konijnenvoer verwacht.. Bedorven rijst?? Zout?? Aangezien ik hier dus niet meer achter kan staan ben ik overgestapt naar een natuurlijke variant Vitastyle Soft & Fiber, dit is eigenlijk voor paarden en daarom veel beter betaalbaar. Hier zit o.a Timothee, Kropaar, Weidehooi, Lijnzaadolie, Gedroogde bloemen en Gedroogd hooi pellets in.
Alles wat konijnen ook eten in hun dagelijkse menu en waarvoor je bij de winkel een vermogen betaald als er een konijn op staat.
Dit ben ik gaan mengen met een gedroogde weidemix van Paardenbloem, Brandnetel, Weegbree, Korenbloem en Groene haver die ik in grootverpakking koop bij Rhodent Whoopie. Dit zijn de onkruiden die konijnen buiten in het wild elke dag eten, en dus vind ik dat ze dat nu ook moeten kunnen.
Daarbij voer ik nu bij mij de Kasper Faunafood(de kleintjes met 20% sport erdoor tegen coccidiose, als extra bescherming voor ze vertrekken) Jullie hebben van mij alle zakjes meegekregen om dit ruim om te schakelen naar ander voer. Let er wel op dat je straks toch brok wil voeren, je in ieder geval een voer kiest zonder coccidiosemiddel. Dit omdat dit middel een antibiotica betreft wat je dus zeker niet altijd wil voeren.
Ik wil jullie eventueel zelf verwijzen naar de facebookpagina: Natuurlijk voeden voor je konijn(en andere!) om zelf een keuze te maken. Daar heb je een vergrootglas rechts in de hoek en als je daar het woord Analyse intikt kom je daar een verslag tegen met echt 40 soorten voer en dus met alle analyses. Dan kun je zelf kijken wat qua budget en verkrijgbaarheid voor jou haalbaar is. Let dus niet alleen op wat de dierenarts of verkoper adviseert, maar onderzoek dus zelf welke manier van voeren bij jou past!!
Wat geef ik mijn konijnen nu zelf:
Smorgens:
- Kasper faunafood, Soft&Fiber & Weidemix (droogvoer)
Smiddags:
- Nieuwe lading hooi en om de dag een stapel takken, knaaghout of knaagstukken. (droogvoer)
Savonds:
- Minimaal 6 soorten vers groenvoer als grassen, groenten, kruiden, onkruiden (natvoer)
Je moet wel wat voorzichtig zijn met ombouwen naar nieuw/ander voer. Bij teveel brok voeren krijg je ook gelijk weer meer kans op problemen aan tanden, darmen en gewicht, maar kort na bijvoorbeeld een verhuizing ook grotere kans op diarree etc. door de toegenomen stress.
Om jullie op weg te helpen qua groenten, fruit, kruiden, takken en giftige planten verwijs ik jullie graag naar een aantal lijsten op www.mininatuur.nl of ook weer op de facebookpagina Natuurlijk voeden voor je konijn(en andere!) bij de bestanden. Bij mij eten de konijntjes dus alles al mee met hun mama en het is dus fijn dit vol te houden als je deze manier ook wil gaan voeren. Anders krijg je weer een grote overgang, daarom ook daarvoor een klein overzichtje hieronder.
Veel mensen plukken zelf gras en onkruiden langs de dijk een pad of in een weiland. Ik red die hoeveelheden dus niet, maar neem wel dagelijks 2 volle boodschappentassen mee. S ’winters red je niet alles meer met alleen plukken en geef je het beste elke dag een combinatie van diverse groente.
Ik zelf geef swinters:
- Elke dag andijvie(bittersoort)
- Elke dag witlof(bittersoort)
- Elke dag 1 koolsoort(vult goed)
- Elke dag 1 slasoort(bevat veel vocht)
- Elke dag 1 kruid(met goede werkingen)
- Elke dag 1 extra zoals wortel, radijs, etc. (toetje 😉)
Al deze dingen zijn zo uitgezocht met een reden. Zo zijn andijvie en witlof bittergroente en die zijn het meest vergelijkbaar met bijvoorbeeld gras. Kool word vaak vermeden maar is juist het allerbeste voor een optimale werking van de darmen. Veel konijnen in het wild leven namelijk van het enige wat er in de winter nog groeit, kolen in de moestuin.. Elk kruid heeft een eigen werking qua gezondheid. Als je alles maar goed combineert en zorgt dat er altijd witlof of andijvie bij zit kun je eigenlijk alles wel proberen te voeren.
Drinken;
Konijnen halen vocht voornamelijk uit voeding (bladgroenten en weide bestaat voor 75 tot 90% uit water), maar toch is het belangrijk om dagelijks een schaaltje of flesje schoon en vers drinkwater aan te bieden. Schrik niet als je je konijnen nooit ziet drinken of het idee krijgt dat ze er helemaal niet uit drinken: meestal dekt de voeding de vochtbehoefte al en dat is normaal. Pas als je merkt dat je konijn heel veel gaat drinken, terwijl ze onbeperkte beschikking hebben over vochtrijke voeding, dan kan er iets aan de hand zijn en is het verstandig om naar de dierenarts te gaan.
Ik kan zo nog uren doorgaan over de voeding. Want hoe meer je je erin verdiept je meer je vind en hoe leuker het ook word om meerdere dingen voor ze te gaan plukken. Je bent gezond bezig en je leert nog eens wat over planten en onkruiden waar je nooit van had gehoord. Ik hoop dat ik van jullie nieuwe konijnen’plukkers’ heb gemaakt haha!
